ECONOMÍA SOCIAL

A Economía Social (ES) engloba un conxunto de actividades económicas e empresariais que no ámbito privado levan a cabo entidades que perseguen, ou ben o interese colectivo das persoas que o integran, ou ben o interese xeral económico ou social, ou ambos, mostrándose día a día como un actor fundamental no desenvolvemento da sociedade actual. As empresas da Economía Social son moi variadas, e teñen diferentes estatutos xurídicos: cooperativas, sociedades laborais, sociedades agrarias de transformación, confrarías de pescadores, outras empresas de base asociativa e, mesmo, sociedades mercantís, a condición de que respecten e réxanse polos principios da economía social.

Como diciamos, a Economía Social xorde para atender as necesidades do colectivo que integra as diferentes entidades ou as necesidades colectivas, é dicir, o interese xeral. As empresas da ES fundaméntanse en dous eixos: por unha banda, o seu obxectivo último é a consecución dos seus fins, sendo estes a atención das mencionadas necesidades sociais, por encima da procura do capital; e, doutra banda, a primacía das persoas que ten como consecuencia a toma de decisións de forma democrática. Ambos eixos de funcionamento levan que os resultados do exercicio teñan como destinatario tanto o fin social como as persoas integrantes en función do traballo achegado.

Dentro das empresas da Economía Social, existe o denominado Terceiro Sector composto, fundamentalmente, por entidades sen ánimo de lucro que se financian con axudas públicas, soporte dos socios ou outras rendas patrimoniais, e que non reparten os seus beneficios entre os socios posto que se reinvisten en alcanzar os fins sociais pretendidos polas devanditas entidades. Confórmanse maioritariamente por asociacións con funcionamento democrático que dan resposta gratuíta a necesidades sociais da cidadanía en diferentes sectores.

Principios orientadores da Economía Social

Ademais, existe un subsector dentro do manifestado anteriormente, coñecido como terceiro sector de acción social que, tamén centran todos os seus recursos en alcanzar os seus fins sociais, sendo estes a acción fronte ás desigualdades sociais. A súa actuación diríxese a colectivos vulnerables socialmente, por motivos económicos, de xénero, de etnia ou calquera tipo de exclusión social. Son maioritariamente Organizacións non Gobernamentais (ONGs), entidades de cooperación internacional ao desenvolvemento ou de defensa do medio ambiente.

Pluralidade de entidades , que actúan no mercado ou fóra do mercado. Con todo, todos eles comparten principios e fundamentos que permiten outorgarlle a singularidade que lles diferencia do resto de actores do mercado. Estes principios están recollidos na Carta de Principios da Economía Social, inspirada nos coñecidos Principios Cooperativos da Alianza Cooperativa Internacional (ACI) e promovida pola organización europea Economía Social Europea, Social Economy Europe (SEE), que representa ás cooperativas, mutualidades, asociacións e fundacións, e que son os seguintes:

• Primacía da persoa e do obxecto social sobre o capital

• Adhesión voluntaria e aberta

• Control democrático polos seus membros (excepto para as fundacións, que non teñen socios)

• Conxunción dos intereses dos membros usuarios e do interese xeral

• Defensa e aplicación dos principios de solidariedade e responsabilidade

• Autonomía de xestión e independencia respecto dos poderes públicosDestino da maioría dos excedentes á consecución de obxectivos a favor do desenvolvemento sustentable, a mellora dos servizos aos membros e do interese xeral.

Leis da Economía Social

Lei 5/2011, do 29 de marzo, de Economía Social

Lei 6/2016, do 4 de maio, da Economía Social de Galicia

Lei 31/2015, do 9 de setembro, pola que se modifica e actualiza a normativa en materia de autoemprego e adóptanse medidas de fomento e promoción do traballo autónomo e da Economía Social.

 

A Lei 31/2015, do 9 de setembro, publicada no BOE N. 217, do 10 de setembro de 2015, entrou en vigor aos 30 días desde a súa publicación no BOE.

Esta normativa ten entre os seus obxectivos o fomento do emprendemento colectivo e o apoio e impulso á Economía Social.

Economía Social que é, ademais, fonte de creación de emprego estable, de calidade e non deslocalizable e que é unha importante plataforma de acceso ao emprego para aqueles que, polas súas especiais circunstancias, atopan maiores dificultades de inserción laboral e/ou que se atopan en risco de exclusión social.

No ámbito da Economía Social, para continuar coas políticas de promoción e apoio, no texto da Lei 31/2015 inclúense novidades como o recoñecemento dos Centros Especiais de Emprego como entidades prestadoras de Servizos de Interese Económico Xeral ( SIEG).

Este recoñecemento supón que as subvencións concedidas a estas entidades estean sometidas agora ao Regulamento 360/2012 da Comisión, do 25 de abril de 2012, e poidan alcanzar os 500.000 € nun período de tres anos, cando antes o máximo era de 200.000 € no mesmo período de tempo.

Trátase, ademais, dunha declaración apoiada pola propia Comisión Europea, que considera a inclusión social e laboral como un Servizo de Interese Económico Xeneral, e estas entidades son as que centran precisamente a súa actividade nos colectivos máis desfavorecidos e en torno ao concepto do emprego protexido.

Así mesmo, deseñouse no marco do período de programación do Fondo Social Europeo 2014-2020, o Programa Operativo de Inclusión Social e da Economía Social de ámbito nacional. Un programa que é unha novidade no noso país no que ao apoio da Economía Social refírese e que estará dotado con case 1.200 millóns de euros en custo total.

A Lei 31/2015, no seu artigo terceiro, modifica a Lei 5/2011, do 29 de marzo, de Economía Social e engádese un apartado 4 ao artigo 5, coa seguinte redacción:

“Decláranse entidades prestadoras de Servizos de Interese Económico Xeneral, os Centros Especiais de Emprego e as Empresas de Inserción, constituídas e cualificadas como tales segundo a súa normativa reguladora.”
Desta forma, recoñécese aos CEE como unha fonte de creación de emprego para aquelas persoas con maiores dificultades para acceder ao mercado laboral.

Desta forma, recoñécese aos CEE como unha fonte de creación de emprego para aquelas persoas con maiores dificultades para acceder ao mercado laboral.